Problemy ze zdrowiem to niemal nieodłączny element starości. Osoby w podeszłym wieku walczą z przewlekłymi chorobami i dolegliwościami, które utrudniają im codzienne życie. Bóle mięśni, ograniczona ruchomość, kłopoty z pamięcią – to nie jedyne problemy, z jakimi muszą się zmagać seniorzy. Do najczęściej występujących chorób wieku podeszłego należy cukrzyca. Badania pokazują, że choruje na nią ponad 40% osób starszych. W jaki sposób można wykryć cukrzycę? Doskonałym działaniem profilaktycznym jest codzienne mierzenie poziomu cukru we krwi. Dowiedz się, jak rozpoznać prawidłowe wartości i w jaki sposób reagować na niepokojące objawy cukrzycy. 

Czy mój podopieczny może mieć cukrzycę?

Kontrola poziomu cukru we krwi jest istotna w każdym przypadku. Jeśli Twój podopieczny skończył już 65 lat, dobrze jest od czasu do czasu zmierzyć cukier, nawet gdy nie podejrzewasz u niego cukrzycy. Wartości wskazane przez glukometr powinny mieścić się w określonych ramach. Jeżeli niemal każdy pomiar pokazuje liczby znacznie przewyższające normę, warto zgłosić się do lekarza. I pamiętaj – z problemami cukrzycowymi zmaga się już co druga osoba starsza. Cukrzyca nie jest wyrokiem, o ile wiemy, jak sobie z nią radzić. Specjalista najpierw zdiagnozuje seniora, a później podpowie, jakie metody leczenia i profilaktyki wdrożyć. Dzięki temu uda się Wam ograniczyć negatywne skutki cukrzycy. 

Czym jest cukrzyca? Mówiąc krótko, jest to choroba metaboliczna, która może dotknąć osoby w każdym wieku. Istnieje jednak zasadnicza różnica. Ludzie młodzi częściej chorują na cukrzycę typu 1 (insulinozależną), natomiast seniorzy na cukrzycę typu 2. W każdym z typów choroby atakowana jest trzustka. Narząd ten odpowiada za wydzielanie insuliny, czyli naturalnego hormonu regulującego poziom cukru we krwi. Gdy trzustka nie pracuje prawidłowo, cukier może gwałtownie rosnąć lub spadać. Duże wahania poziomu cukru mogą natomiast prowadzić do uszkodzeń serca, mózgu lub nerek. Niestety, cukrzyca jest niebezpieczną chorobą, która przyczynia się do uszkodzenia i niewydolności wielu organów. Nieleczona może skutkować otyłością i nadwagą, poważnymi powikłaniami, a nawet śmiercią. 

Prawidłowy poziom cukru a wiek seniora

Pierwsze problemy z utrzymaniem właściwego poziomu cukru we krwi mogą pojawić się już około 40.-50. roku życia. Dlatego tak ważne jest, by co jakiś czas mierzyć cukier, a gdy senior osiągnie wiek 60 lat, robić to regularnie. Warto też znać prawidłowe wartości poziomu cukru u osoby starszej, gdyż te zmieniają się wraz z wiekiem. Oto przydatna ściąga dla opiekunki seniora z cukrzycą. 

50 lat – 70-99 mg/dl (miligramów na decylitr) na czczo, a po dwóch godzinach po posiłku maksymalnie 140 mg/dl. 

60 lat – na czczo poziom cukru powinien być podobny, jak u 50-latka. Jedynie po zjedzeniu posiłku dopuszczalna jest wyższa wartość – do 180 mg/dl. 

65 lat – maksymalnie 99 mg/dl na czczo. W tym wieku trzeba uważniej przyglądać się poziomowi cukru we krwi. Badania pokazują, że 40% przypadków cukrzycy wykrywa się właśnie u osób 65+. 

70 lat – normy poziomu cukru na czczo wciąż się nie zmieniają. Po posiłku natomiast wynik powinien oscylować w granicach 160-180 mg/dl. 

80 lat – w tym wieku wyższe poziomy cukru mogą występować z przyczyn naturalnych. Dlatego nie należy się niepokoić, jeśli podopieczny ma na czczo cukier niższy niż 140 mg/dl. Po jedzeniu senior powinien mieć cukier na poziomie maksymalnie 180 mg/dl. 

Objawy hipoglikemii i hiperglikemii – na co uważać?

Najczęściej spotykanym symptomem cukrzycy jest uczucie pragnienia. Podopieczny może często prosić Cię o coś do picia, a także skarżyć się na uczucie suchości w jamie ustnej. W oddechu osoby chorej wyczuwalny jest kwaśny zapach, na przykład acetonu. Senior może być bardziej apatyczny i senny, mieć częste bóle głowy. 

Codzienna walka z cukrzycą jest stresująca. Nie chodzi tylko o zachowywanie diety i stosowanie się do zaleceń lekarskich. Mowa także o sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu pacjenta, czyli o nagłym wzroście lub spadku poziomu cukru we krwi. Jakie objawy świadczą o hipoglikemii? 

• uczucie głodu, 
• pocenie się, 
• zmęczenie, znużenie, 
• poczucie dezorientacji, niemożność skoncentrowania się, 
• drżenie rąk i nóg, gwałtowne ruchy, 
• ból i zawroty głowy, 
• zmiany nastroju i zachowania, 
• bladość, zasłabnięcie. 

Jeśli poziom cukru we krwi osoby starszej gwałtownie spadnie, dobrze jest podać jej coś słodkiego. Najlepiej sprawdzi się tutaj zwykły cukier, sok pomarańczowy albo glukoza w tabletkach. Jeżeli senior stracił przytomność, jak najszybciej wezwij pogotowie. 

Nie mniej groźna dla zdrowia osoby starszej jest hiperglikemia, czyli podwyższenie poziomu cukru we krwi. Objawami są: 

• ciągłe pragnienie, 
• uczucie suchości w ustach, 
• kwaśny, „acetonowy” oddech, 
• problemy z widzeniem, 
• senność, 
• ból głowy, 
• nudności, wymioty, 
• nietrzymanie moczu, 
• śpiączka (ostatnie stadium). 

Stan ten może poważnie zagrażać zdrowiu i życiu podopiecznego, dlatego konieczne jest wezwanie lekarza. 

Samodzielne badanie poziomu cukru we krwi

Podstawowe badanie cukru nie jest skomplikowane. Z powodzeniem można wykonać je w domowym zaciszu. Potrzebny będzie jedynie glukometr – jeśli senior choruje na cukrzycę, z pewnością ma takie urządzenie. Jeżeli nie, zapytaj lekarza o możliwość jego uzyskania. To ważne, gdyż podczas choroby cukier mierzy się nawet kilka razy dziennie. Jak to zrobić, by chory nie odczuwał zbyt dużego dyskomfortu? Po pierwsze, upewnić się, że na pasek testowy spłynęła odpowiednio duża kropla krwi. Dzięki temu nie trzeba będzie powtarzać nakłuwania. A skoro już o tym mowa, zachęć seniora, by zmieniał nakłuwane palce. W tym przypadku rotacja miejsca nakłucia jest bardzo istotna. Systematycznie wymieniaj też lancety (igły) i odkażaj je w razie potrzeby. Jeżeli krew nie chce płynąć do palca, delikatnie rozgrzej rękę podopiecznego, pocierając ją. 

Co robić, gdy poziom cukru przekracza dopuszczalną normę? Przede wszystkim nie panikować. Zastanów się, co mogło spowodować ten wynik. Być może senior zjadł coś słodkiego lub tłustego? A może trzeba zweryfikować podawane dawki leków lub insuliny? Jeśli sytuacja się powtarza, dobrze będzie skonsultować się z lekarzem prowadzącym podopiecznego. Nie próbuj zmieniać leków, ich dawek, a także diety seniora bez rozmowy ze specjalistą. 

Sprawdź także, co robić w przypadku zapalenia płuc o osoby starszej.

Profilaktyka i leczenie cukrzycy w wieku senioralnym

Utrzymanie prawidłowego poziomu cukru, zwłaszcza u starszej osoby chorej na cukrzycę, nie jest łatwym zadaniem. Senior może mieć własne, niekoniecznie zdrowe, przyzwyczajenia, z których nie chce rezygnować. Ty, jako opiekunka, masz za zadanie przekonać go, że zmiana nawyków wyjdzie mu tylko na zdrowie. Jak to zrobić? Przede wszystkim zadbaj o dietę podopiecznego i zachęć go do ruchu. Stopniowo eliminuj z menu słodycze i słone przekąski, zastępując je orzechami czy ciastami pieczonymi w domu. Zamiast słodzonego napoju zaproponuj osobie starszej wodę z dodatkiem mięty oraz owoców. Na te ostatnie warto uważać, gdyż zawierają sporo cukrów prostych. Zanim wprowadzisz je do diety seniora, skonsultuj się z lekarzem. 

Co jeszcze możesz zrobić, by ułatwić swojemu podopiecznemu walkę z cukrzycą? Umów go do diabetologa. Specjalista nie tylko zbada seniora, ale przeprowadzi też szczegółowy wywiad na temat objawów, wahań cukru i prowadzonego trybu życia. Na tej podstawie wyda zalecenia, których trzeba będzie trzymać się na co dzień. Być może zaleci też leki na obniżenie poziomu cukru we krwi w formie tabletek lub insuliny do wstrzykiwania. Dopilnuj, by senior zażywał je regularnie – przypominaj mu o tym, połóż lekarstwa w widocznym miejscu, umieść je w specjalnych przegródkach na leki. Codziennie kontroluj poziom cukru we krwi seniora, obserwuj też jego zachowanie i bądź wyczulona na niepokojące objawy. Włącz do codziennego menu produkty pełnoziarniste, warzywa, niektóre owoce (śliwki, jabłka, gruszki) oraz bogate w zdrowe tłuszcze orzechy. Nie zapominaj również o codziennej dawce aktywności. Już 20-30-minutowy spacer wystarczy do zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia.